Η φράση «Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο» αποτελεί έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς στίχους της ελληνικής παράδοσης. Είναι στενά συνδεδεμένη με τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και τη βυζαντινή κληρονομιά, και κουβαλά στη διατύπωσή της ιστορική μνήμη, ελπίδα και πνευματική αντίσταση.
Η φράση αναφέρεται στη Ρωμανία, δηλαδή το Βυζάντιο, ως ζωντανό πνευματικό και πολιτιστικό σώμα που, ακόμη και αν πέρασε, συνεχίζει να «ανθίζει και να φέρει καρπούς». Αποτελεί ψυχικό ανάστημα ενός λαού που, παρά τις συμφορές, διατήρησε τη συνείδησή του και τα ιδανικά του.
Η Ρωμανία – Τι σημαίνει
Ο όρος Ρωμανία ήταν το όνομα με το οποίο οι ίδιοι οι Βυζαντινοί αυτοαποκαλούνταν. Δεν μιλούσαν για “Βυζάντιο”, όρος που καθιερώθηκε αργότερα από τους δυτικούς ιστορικούς. Οι πολίτες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρωμαίους, συνεχιστές της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, πλέον χριστιανικής και ελληνόφωνης.
Η Ρωμανία, επομένως, είναι η ελληνορθόδοξη πολιτισμική κληρονομιά που επιβίωσε επί χίλια χρόνια και αποτέλεσε τον φορέα των ιδανικών του ελληνισμού και της ορθοδοξίας.
Ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο
Η φράση συναντάται σε ποντιακά τραγούδια και μοιρολόγια, ιδιαίτερα σε όσους αναφέρονται στην άλωση της Τραπεζούντας (1461), δηλαδή του τελευταίου προπύργιου της Ρωμανίας στον Πόντο, μετά και την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453.
Η Τραπεζούντα και η γύρω περιοχή κράτησαν ζωντανή τη ρωμαίικη ταυτότητα για αιώνες. Όταν και αυτή χάθηκε, γεννήθηκε μια πικρή προσδοκία, μια μνήμη που έγινε αντίσταση, αλλά και ελπίδα.
Οι Έλληνες του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Καππαδοκίας μετέφεραν αυτή τη συνείδηση, είτε μετανάστες είτε πρόσφυγες, στην Ελλάδα, στον Καύκασο, στη Ρωσία, αλλά και στη λαϊκή ψυχή. Γι’ αυτό και η φράση επανέρχεται στους στίχους, στις προσευχές και στις παραδόσεις.
Ανθεί και φέρει κι άλλο – Τι σημαίνει
Το δεύτερο μέρος της φράσης είναι βαθιά ποιητικό αλλά και ρεαλιστικό. Λέει πως, ακόμη κι αν η Ρωμανία έπεσε, δεν χάθηκε. Συνεχίζει να ανθίζει, δηλαδή να παράγει ζωή, μνήμη, πολιτισμό και πίστη.
Αναφέρεται:
Στην πνευματική συνέχεια του ελληνισμού
Στην ανθεκτικότητα της ορθοδοξίας και της παράδοσης
Στην ελληνική γλώσσα, τέχνη και μουσική που δεν έσβησαν
Στην πολιτισμική ταυτότητα που επιβιώνει ακόμη και μέσα στην προσφυγιά ή την καταστροφή
Η φράση λειτουργεί ως παρηγοριά, αλλά και ως κάλεσμα αντίστασης και ευθύνης: να κρατηθεί ζωντανή αυτή η κληρονομιά.
Η Ρωμανία σήμερα
Αν και δεν υπάρχει πια ως γεωπολιτική δύναμη, η Ρωμανία:
Επιβιώνει στη λειτουργική ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Ζει στην παράδοση των μοναστηριών του Αγίου Όρους και της Πάτμου
Αντηχεί στη μουσική, στη γλώσσα, στα έθιμα
Εκφράζεται στη συνείδηση του νεοέλληνα, ακόμη κι αν δεν τη γνωρίζει πάντα συνειδητά
Η σύγχρονη Ελλάδα, παρά τα προβλήματα και τις προκλήσεις, κουβαλά ακόμα μέσα της αυτή την πνευματική και ιστορική φλόγα. Σε κάθε εκκλησιαστικό ύμνο, σε κάθε ποντιακό τραγούδι, σε κάθε εικαστικό έργο ή δημοτικό ποίημα, η Ρωμανία ανθίζει.
Η σημασία της φράσης στη σύγχρονη εποχή
Σε μια εποχή κρίσεων, ρευστότητας και πολιτισμικής σύγχυσης, η φράση «ανθεί και φέρει κι άλλο» γίνεται μήνυμα ταυτότητας και ελπίδας. Δεν καλεί στην αναβίωση της αυτοκρατορίας, αλλά:
Στην ενδυνάμωση του πνεύματος
Στη συνέχιση του πολιτισμού μας
Στην αντίσταση στον ξεριζωμό της ψυχής μας
Στην ενθύμηση των ριζών μας, χωρίς μίσος αλλά με αξιοπρέπεια
Συμπέρασμα
Η φράση «Η Ρωμανία κι αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο» είναι κάτι παραπάνω από ένα ποντιακό τραγούδι. Είναι σύμβολο επιβίωσης, πνευματικής συνέχειας και ιστορικής ευθύνης. Υπενθυμίζει πως ό,τι είναι αληθινό, τίμιο και αγιασμένο δεν χάνεται, αλλά συνεχίζει να ανθίζει σε καρδιές, παραδόσεις και συνειδήσεις.
Η Ρωμανία δεν είναι παρελθόν. Είναι ζωντανή μνήμη που δίνει καρπό – και όπως λέει η παράδοση:
“θα ξαναφέρει κι άλλο”…
